Áo Cóm

Trang phục của người phụ nữ đồng bào dân tộc Thái mà tiêu biểu chiếc áo cóm là một chiếc áo rất đẹp, được hình thành từ lâu đời qua quá trình lao động sản xuất, là một giá trị vật chất được kết tinh qua thời gian dài để đến ngày nay trở thành một trong những bộ áo váy đẹp nhất của đồng bào các dân tộc sinh sống trên đất nước Việt Nam. Bông sau khi hái về được đem đi phơi. Công đoạn này cũng hết sức cầu kỳ. Nhiều khi người ta phải đến bảy lần nắng, sau đó mới tách hạt bằng tay, gọi là “iu phải” tức là cán bông. Sau đó dùng máy bật bông “Coong phải”, máy này đạp bằng chân, mục đích là để bông được xé nhỏ và trộn đều nhau thành khối gọi là cuộn bông.

Sau đó, cuộn bông được se thành sợi bằng một công cụ gọi là “Sồng phền” để se bông thành sợi như sợi chỉ. Công cụ này gồm một guồng bánh xe quay bằng tay dẫn tới một lõi chỉ. Quá trình se sợi rất kỳ công, quay cả buổi mới được một vài cuộn chỉ.

Sau khi se thành sợi, sẽ được đưa qua khung cửi gọi là “tằm hục” để dệt thành vải, rồi bắt đầu đem nhuộm bởi cây chàm thành màu xanh đen đặc trưng của vải chàm. Khi vải đã ngấm chàm, người ta mới mang ra may thành chiếc áo cóm và váy đặc trưng của đồng bào