Bán hàng trên sàn thương mại điện tử ngày càng khó

Chi phí cao, lượt xem bị “bóp” khiến số đơn hàng cũng như lợi nhuận từ việc bán hàng trên các sàn thương mại điện tử ngày càng giảm. Các chủ cửa hàng (shop) là cá nhân đang phải tháo chạy, nhường “sân chơi” cho các doanh nghiệp có năng lực tài chính.

Lượt tiếp cận bị "bóp" thê thảm

Chị N.T.A. - giám đốc một công ty bán đồ trẻ em trên TikTok Shop và Shopee - kể, vài tháng trở lại đây, lượng đơn hàng được chốt mua qua các sàn thương mại điện tử (TMĐT) - điển hình là TikTok Shop - giảm đến 50%. Sau khi tìm hiểu, chị mới biết, từ cuối năm 2024, lượt hiển thị của shop chị với khách hàng bị sàn “bóp” do công ty chị cắt giảm bớt các chi phí tiếp thị trực tuyến (marketing online). Các chi phí này phải cắt giảm do quá nhiều, gồm phí cho sàn, phí để tăng lượt tiếp cận khách hàng (traffic) và phí mua gói freeship xtra (miễn phí vận chuyển).

Sau tết Ất Tỵ, TikTok Shop và Shopee tiếp tục thông báo tăng phí sàn với các chủ shop kể từ ngày 1/4. Trong đó, TikTok Shop tăng từ 1 - 3% lên 1 - 4% đối với gian hàng thông thường (shop thường) và 1 - 5,78% lên 1,21 - 7,7% với gian hàng chính hãng (shop mall); Shopee tăng từ 4% lên mức cao nhất 10%. Shopee còn thu phí cố định chuyển trả hàng, ngừng cung cấp miễn phí một số gói hỗ trợ shop. Chị N.T.A. nhẩm tính, mức phí mới cùng các khoản phí vận hành đội ngũ online, quảng bá, tăng lượt hiển thị đang chiếm 45% chi phí giá thành sản phẩm: “Công ty đang tính toán để tăng giá bán sản phẩm tương ứng với mức tăng của sàn để không bị lỗ”.

Ông Vương Ngọc Dũng - Giám đốc marketing và phát triển thị trường, Công ty cổ phần Mỹ phẩm Sài Gòn (SCC) - cho biết, sản phẩm của công ty được bán trên 3 sàn TMĐT là TikTok Shop, Shopee và Lazada. Từ đầu năm 2025 tới nay, một số sàn tăng phí cố định, trong đó TikTok Shop và Shopee tăng gần 10%. Do đó, một chai dầu gội đầu SCC có giá bán khoảng 130.000 đồng nhưng chi phí để bán được qua sàn chiếm gần 50%, khiến lợi nhuận của công ty gần như bằng 0. Nhưng công ty lại không thể tăng ngay giá bán mà cần có lộ trình điều chỉnh giá và được sàn chấp nhận. Chưa kể, nếu tăng giá thì sẽ không được tham gia vào các đợt khuyến mãi lớn mà sàn quảng bá, từ đó mất cơ hội tiếp cận khách hàng.

Trong bối cảnh sức mua ảm đạm, việc tăng phí của các sàn TMĐT như là cú sốc với các chủ shop, nhất là những shop của cá nhân, hộ kinh doanh. Anh Đặng Trung Đô - chủ một shop mỹ phẩm và đồng hồ trên Shopee - cho biết, do mức phí cao nên hết tháng 3/2025, anh sẽ ngừng bán trên sàn. Anh cho hay, hơn 1 năm nay, các shop vừa phải cạnh tranh về giá với nhau, vừa phải thường xuyên tham gia các đợt khuyến mãi. Trong khi đó, chi phí mua vật liệu đóng hàng (bao bì, băng keo, hộp các tông, túi ni lông) tăng nên hầu như anh không có lợi nhuận. Để bù lại, anh thử tăng giá sản phẩm nhưng bị khách hàng quay lưng. Anh cũng thử quay lại bán hàng trên mạng xã hội Facebook và Zalo nhưng do không bỏ tiền chạy quảng cáo nên không hiệu quả.

Chị Đặng Kim Ngân - chủ Nikochan Shop trên TikTok Shop - than, các sàn TMĐT không tính phí theo kiểu gộp 1 lần mà chia nhỏ các khoản phí. Ví dụ, họ thu chiết khấu bán hàng trên mỗi sản phẩm khoảng 2%, thu phí thanh toán khoảng 1,5% nữa. Họ khuyến khích chủ shop tham gia các gói miễn phí vận chuyển và khuyến mãi khiến chủ shop tốn thêm 1 - 2% hoặc 2 - 3% cho mỗi sản phẩm bán được. Nếu không tính toán kỹ, tổng chi phí để bán được hàng trên sàn là rất lớn, dễ gây lỗ lã.

Người bán hàng tự lập kênh thương mại điện tử riêng

Theo thống kê của hãng dữ liệu TMĐT Metric, trong năm 2024, sàn Shopee tăng 2.000 shop mall (tăng từ 14.000 lên 16.000 shop) nhưng lại có hơn 88.000 shop thường rời sàn; TikTok Shop cũng giảm hơn 15.500 shop (từ 219.700 xuống 204.000 shop).

Nhiều chủ shop cho rằng, việc tăng phí sàn khiến các nhà bán hàng trong nước khó cạnh tranh nổi các nhà bán hàng nước ngoài, nhất là hàng bán qua các sàn TMĐT xuyên biên giới.

Ông Nguyễn Mạnh Tấn - Giám đốc marketing, Công ty cổ phần Công nghệ Haravan (chuyên cung cấp giải pháp phát triển TMĐT) - cho rằng, việc các sàn TMĐT tăng phí vào năm 2025 không chỉ diễn ra ở Việt Nam mà là xu hướng chung trên toàn cầu. Đối với các sàn TMĐT quốc tế, khi các sàn đạt đến mức ổn định, phí chiết khấu thường dao động từ 25 - 35%. Với các sàn thuê người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội (KOL, KOC), chi phí này có thể chiếm đến 40 - 50% tổng doanh thu. Như ở Mỹ, phí bán hàng trên sàn Amazon khoảng 20 - 25% tùy ngành hàng nhưng tổng chi phí đối với doanh nghiệp Việt Nam bán hàng trên Amazon có thể chiếm đến 45 - 50% tổng doanh thu, bao gồm chi phí lưu kho, quảng cáo, khuyến mãi. Ở Trung Quốc, mức phí sàn cũng tương đương.

Theo ông, việc tăng phí sẽ tạo ra sự chọn lọc các nhà bán hàng. Các doanh nghiệp bán hàng chuyên nghiệp sẽ nhanh chóng thích nghi và phát triển, trong khi các doanh nghiệp nhỏ lẻ, không có thương hiệu mạnh sẽ gặp khó khăn do biên độ lợi nhuận thấp khiến việc kinh doanh trên sàn khó khăn hơn. Họ có thể chấp nhận chi phí mới, đầu tư để thích nghi, thay đổi sản phẩm, tăng giá bán hoặc chuyển sang kênh khác. Ông dẫn chứng, trong tháng 3/2025, số doanh nghiệp nhờ công ty ông xây dựng kênh TMĐT riêng tăng 30% so với cả quý trước. Họ thường xây dựng 3 kênh là Facebook, website riêng và Zalo để chăm sóc khách hàng.

Theo ông Nguyễn Mạnh Tấn, tiềm năng phát triển TMĐT của Việt Nam vẫn rất lớn, nhưng có sự thay đổi, đó là các nhà sản xuất trực tiếp bán hàng trên sàn chứ không qua trung gian như đại lý, doanh nghiệp phân phối. Họ có lợi nhuận tốt hơn, giá cạnh tranh hơn. Doanh nghiệp Việt Nam cũng đang mở rộng việc bán hàng sang các nước Đông Nam Á, Nhật Bản, Mỹ. Chính phủ Trung Quốc có chính sách hỗ trợ nhà bán hàng qua sàn, đặc biệt là về logistics nhưng ở Việt Nam, logistics còn phân mảnh, làm tăng chi phí vận chuyển, kho bãi. Để thành công trên sàn TMĐT, doanh nghiệp Việt Nam cần có thương hiệu tốt và giá tốt.

Mới đây, góp ý cho dự thảo Luật TMĐT do Bộ Công Thương soạn, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đề xuất bổ sung quy định bảo vệ người bán hàng nhỏ lẻ trên sàn TMĐT. Theo VCCI, luật hiện hành tập trung bảo vệ người tiêu dùng và quy định trách nhiệm của người bán, của sàn nhưng lại bỏ qua quyền lợi của người bán nhỏ lẻ (hộ, cá nhân).

Tạo công bằng giữa bán hàng online và bán hàng truyền thống

Việc các sàn TMĐT tăng phí không chỉ nhằm tối đa hóa lợi nhuận mà còn phản ánh đặc thù của ngành công nghệ. Trong giai đoạn đầu, các sàn TMĐT quốc tế thường chấp nhận thua lỗ để thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Khi gia nhập thị trường Việt Nam, họ cũng áp dụng chiến lược tương tự với việc giảm giá sâu và miễn phí vận chuyển. Tuy nhiên, khi đã có nhiều giao dịch, nếu cứ duy trì chính sách cũ, họ sẽ lỗ nhiều hơn.

Việc tăng phí gây ra nhiều lo ngại cho người bán hàng, nhưng các sàn TMĐT cũng cần đạt điểm hòa vốn, tạo ra lợi nhuận để duy trì hoạt động và phát triển. Người bán hàng cũng cần đa dạng hóa kênh bán hàng để giảm sự phụ thuộc vào 1 kênh duy nhất. Việc bán hàng trên sàn TMĐT cũng tương tự như việc thuê đất, người thuê đất không thể hoàn toàn kiểm soát và làm chủ mặt bằng.

Việc các sàn TMĐT tăng phí còn liên quan đến pháp luật, đặc biệt là vấn đề thu thuế đối với TMĐT. Trước đây, nhiều người bán hàng online có thu nhập cao nhưng không đóng thuế đầy đủ, gây ra sự bất công giữa những người bán hàng truyền thống (nộp thuế khoán) và người bán hàng online (nộp thuế trên toàn bộ doanh thu). Vì vậy, các sàn TMĐT phải tăng chi phí để nộp thuế thay cho người bán và thuê thêm nhân viên xử lý các vấn đề liên quan. Hiện nay, sau khi điều chỉnh phí, chi phí bán hàng online và bán hàng truyền thống đang dần tương đương nhau.

Việc các sàn TMĐT tăng phí đang thúc đẩy một bộ phận người bán quay trở lại mô hình thuê mặt bằng truyền thống, góp phần vào sự phát triển của kinh tế địa phương. Nếu TMĐT phát triển quá mạnh, các chợ truyền thống sẽ đối mặt với nhiều khó khăn. Hiện nay, xu hướng mở cửa hàng truyền thống quy mô lớn đang dần trở nên phổ biến. Tuy nhiên, việc người bán rời bỏ các sàn TMĐT không phải là xu hướng chung của thị trường. Trong kinh doanh, sự sàng lọc là điều tất yếu. Những người không đầu tư bài bản sẽ bị đào thải. Thị trường ngày càng đòi hỏi tính chuyên nghiệp và không còn chỗ cho mô hình mua bán đơn giản.

Tiến sĩ Hồ Trần Quốc Hải - giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh, Trường đại học Luật TPHCM

Theo báo Phụ nữ

https://www.phunuonline.com.vn/ban-hang-tren-san-thuong-mai-dien-tu-ngay-cang-kho-a1544753.html 

0 người đã thích.

GỬI TẶNG V.XU

"Kết nối không khoảng cách" là thông điệp truyền thông, gắn kết của Nền tảng số Quốc gia VIVINA, những thông tin hữu ích cho cộng đồng luôn được mạng lưới thành viên của chúng tôi cập nhập liên tục 24/7.

Bạn thấy nội dung hữu ích, hãy Tặng Xu để khích lệ cho người cung cấp thông tin. Chúng tôi có chính sách trả nhuận bút chia sẻ thông tin cũng như thưởng lượt view minh bạch cho những đóng góp, chia sẻ nội dung tại trang ĐỊA PHƯƠNG (63 Tỉnh/Thành phố) và chuyên mục KINH TẾ - ĐỜI SỐNG của nền tảng số Quốc gia VIVINA. Tìm hiểu cách thức đăng và gửi nội dung Tại đây. Quy chế thưởng View & Nhuận bút xem Tại đây.

Trân trọng cảm ơn!