Cơ chế trao đổi, bù trừ cacbon: Thêm nguồn lực để phát triển thành phố theo hướng bền vững

Dự kiến, nếu thành phố Hải Phòng tham gia thị trường tín chỉ cacbon và tận dụng hiệu quả cơ chế trao đổi, bù trừ lượng phát thải khí nhà kính, ngân sách thành phố có thể thu về từ 120 đến 250 triệu USD mỗi năm. Đây là một trong những cơ chế, chính sách đặc thù thành phố đề xuất Quốc hội cho phép thí điểm thực hiện.

Có nhiều điều kiện để áp dụng cơ chế tín chỉ cacbon 

Từ ngày 15-9-2023, UBND thành phố Hải Phòng ban hành Kế hoạch số 222/KH-UBND với mục tiêu đến năm 2030 bảo đảm tổng lượng phát thải khí nhà kính (KNK) giảm ít nhất 43,5%. Đến năm 2050, bảo đảm tổng lượng phát thải KNK của thành phố hướng tới phát thải ròng bằng 0; các cơ sở có mức phát thải hằng năm từ 2.00 tấn CO2tđ trở lên phải thực hiện giảm phát thải. Hiện nay, dự kiến tổng phát thải KNK của thành phố khoảng 7 - 10 triệu tấn CO2/năm; theo Kế hoạch 222, số khí cacbon cần phải giảm là 3-5 triệu tấn CO2/năm. Với giá tín chỉ cacbon trung bình 40-50 USD/tấn CO2 trên thị trường quốc tế, thành phố thu được 120-150 triệu USD/năm. Cùng với kế hoạch giảm phát thải, Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) rà soát, xác định những doanh nghiệp phải thực hiện việc kiểm kê khí CO2. Theo đó, đến thời điểm tháng 5-2025, trên địa bàn thành phố có 107 cơ sở thuộc diện phải thực hiện kiểm kê khí CO2. Tuy nhiên, để thu được nguồn lợi tài chính, khuyến khích doanh nghiệp thực hiện việc giảm phát thải, thành phố Hải Phòng cần cơ chế đặc thù về trao đổi, bù trừ tín chỉ. 

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Dương Đình Ổn: Điều 139 Luật Bảo vệ môi trường quy định các hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính và tín chỉ cacbon thu được từ cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ cacbon trong nước và quốc tế. Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn liên quan đã có hiệu lực nêu rõ từ năm 2025 thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ cacbon trong nước. Tuy nhiên, pháp luật hiện tại chưa quy định cụ thể việc quản lý, sử dụng nguồn thu từ việc trao đổi, bù trừ tín chỉ cacbon. Do chưa có hành lang pháp lý rõ ràng sẽ không tạo động lực cho nhà đầu tư tư nhân tham gia thị trường tín chỉ cacbon. Thực tế này đặt ra yêu cầu thành phố Hải Phòng cần có hành lang pháp lý rõ ràng cho việc thực hiện cơ chế tài chính để có biện pháp giảm phát thải theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ cacbon.

Hoàn thiện hành lang pháp lý 

Trong năm 2023, 2024, Quốc hội quy định việc thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ cacbon đối với các thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Theo đó, tín chỉ cacbon hình thành từ chương trình, dự án theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ cacbon đầu tư từ nguồn vốn của ngân sách thành phố được giao dịch với các nhà đầu tư trong nước, quốc tế. UBND thành phố ban hành trình tự, thủ tục và quyết định việc lựa chọn nhà đầu tư. Nguồn thu từ giao dịch tín chỉ cacbon là nguồn thu ngân sách thành phố được hưởng 100%; HĐND thành phố quyết định sử dụng nguồn thu từ giao dịch tín chỉ cacbon cho các chương trình, dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn trên địa bàn thành phố. 

Theo đồng chí Dương Đình Ổn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, nếu cơ chế được thông qua, Sở tham mưu với UBND thành phố phối hợp với các bộ, ngành liên quan, tham khảo các địa phương đã thực hiện nội dung thí điểm này, xác định tỷ lệ đóng góp về lượng giảm phát thải, hấp thụ khí nhà kính trên địa bàn thành phố cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của quốc gia trước khi giao dịch tín chỉ cacbon. 

Theo đó, mỗi cơ sở sản xuất đều có một định mức về lượng khí thải nhà kính thải ra môi trường. Nếu cao hơn mức quy định, những đơn vị này sẽ phải mua thêm tín chỉ cacbon để không vi phạm quy định chung về bảo vệ môi trường. Ngược lại, nếu lượng phát thải thực tế nhỏ hơn mức giới hạn thì cơ sở đó có thể bán số tín chỉ cacbon chưa sử dụng cho các đơn vị khác. Theo đại diện Công ty TNHH Thuận Ích, doanh nghiệp mong muốn có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện giảm phát thải cacbon, chuyển đổi xanh; giải pháp quản lý năng lượng thông minh; tài chính xanh từ các ngân hàng. Đây là nền tảng giúp doanh nghiệp quản lý hiểu rõ nguồn phát thải, xác định các biện pháp giảm thiểu hiệu quả. 

Theo Báo Hải Phòng

https://baohaiphong.vn/vi/co-che-trao-doi-bu-tru-cacbon-them-nguon-luc-de-phat-trien-thanh-pho-theo-huong-ben-vung-2025523111729.htm