xúc tiến thương mại quốc gia

Mô hình hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác trên lĩnh vực nông nghiệp được đánh giá là yêu cầu tất yếu hướng đến nền sản xuất hàng hóa quy mô lớn, tuy nhiên theo đánh giá của ngành chức năng, hiện nay tỷ lệ HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả còn khá khiêm tốn.

Chỉ 22% HTX nông nghiệp có liên kết tiêu thụ sản phẩm

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT), tính đến hết năm 2021, cả nước có 18.327 HXT nông nghiệp với khoảng 3,23 triệu thành viên (giảm khoảng 1,87 triệu thành viên so với cuối năm 2013). Trung bình 1 HTX nông nghiệp có 176 thành viên.

Điều đáng mừng là doanh thu và lợi  nhuận  của  HTX  nông nghiệp đều  tăng  trong  giai đoạn 2013-2020 (bình quân doanh thu 2,1 tỷ/HTX, lợi nhuận đạt 208 triệu đồng/HTX) , nhưng riêng năm 2021, do ảnh hưởng dịch COVID-19, các HTX nông nghiệp giảm 23,5% về doanh thu và 45% về lợi nhuận.

Các HTX nông nghiệp đang hoạt động với 2 mô hình chủ yếu là kinh doanh tổng hợp (chiếm 70%) và chuyên ngành (chiếm 30%); cung ứng ít nhất 3 dịch vụ cho thành viên (vật tư, tưới tiêu, khuyến nông) và nhiều nhất 16 dịch vụ (giống, vật tư, tưới tiêu, khai thác cơ sở hạ tầng, làm đất, thu hoạch, bảo quản, chế biến...). Đến năm 2021, có hơn 40% HTX thực hiện liên kết đầu vào, đầu ra bằng các hợp đồng liên kết ổn định.

Tuy nhiên, chỉ có hơn 4.000 HTX nông nghiệp (chiếm 22%) tham gia liên kết với 1.867 doanh nghiệp trong sản xuất, thu hoạch chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Bình luận xunh quanh vấn đề này, ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lộc Trời cho rằng, nông dân không liên kết lại thì không tạo được lợi thế về qui mô, trong khi sản xuất nông nghiệp là ngành cần lợi thế về qui mô để có thể cạnh tranh bền vững.

"Khi không có lợi thế về quy mô thì người nông dân không có vị thế để thương thảo về chi phí và giá bán cũng như các biện pháp bảo vệ sức khoẻ chính mình, bảo vệ môi trường; đồng thời, nông dân cũng không có vị thế để có thể xây dựng qui trình sản xuất cân bằng giữa hữu cơ, sinh học và hoá học để từ đó tạo ra nền sản xuất bền vững, thuận tự nhiên và có hiệu quả kinh tế ổn định", ông Thòn nói.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, giai đoạn từ năm 2013 đến nay đã có 2.617 HTX nông nghiệp  được hỗ trợ về xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ với số tiền khoảng 255 tỷ đồng, trong đó từ ngân sách Trung ương là 16 tỷ đồng và từ ngân sách địa phương là 239 tỷ đồng.

Tuy nhiên, việc triển khai chính sách xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường đến các HTX nông nghiệp còn nhiều hạn chế, kinh phí còn chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số kinh phí từ Chương trình xúc tiến thương mại quốc gia (khoảng 2%), nhiều nội dung  xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường chưa được HTX tiếp cận.

Cần tư duy kinh tế nông nghiệp

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, để ngành nông nghiệp mang lại sự giàu có cho người sản xuất và cho đất nước thì đòi hỏi các mắt xích tham gia chuỗi sản xuất phải thay đổi tư duy từ làm nhỏ sang làm lớn, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp.

Tuy nhiên, cũng theo Bộ trưởng Hoan, thực tế hiện nay kinh tế hộ vẫn là chủ lực. Kinh tế trang trại chưa trở thành động lực để thúc đẩy hộ gia đình vươn lên sản xuất lớn. HTX nông nghiệp phát triển chậm và đang còn nhiều khó khăn, thách thức. Doanh nghiệp nông nghiệp phần lớn là nhỏ, siêu nhỏ, chưa phát huy được vai trò chủ đạo trong dẫn dắt chuỗi giá trị sản xuất.

Hợp tác, liên kết sản xuất “cánh đồng lớn” chỉ đạt 26,8% tổng diện tích canh tác lúa của vùng. Thêm vào đó, sự điều phối theo chuỗi ngành hàng, tính liên kết vùng, liên kết giữa các địa phương để phát triển các sản phẩm chủ lực chưa được chú trọng; mỗi địa phương cần mở rộng không gian phát triển kinh tế nông nghiệp ra khỏi địa giới hành chính để nông nghiệp toàn vùng “cất cánh”.

“Đất đai có thể manh mún, địa giới hành chính có thể bị chia cắt, nhưng tư duy không thể manh mún, không gian kinh tế không thể bị chia cắt”, Bộ trưởng Hoan nhấn mạnh.

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến hết năm 2021, cả nước có trên 27.300 HTX (trong đó có trên 18.300 HTX nông nghiệp) với hơn 6 triệu thành viên HTX. Trong giai đoạn 2013-2021, số lượng HTX có xu hướng tăng 4,23%/năm tuy nhiên, tỷ lệ số lượng HTX trên dân số nước ta hiện nay 0,026%, còn thấp so với mặt bằng chung trên thế giới là 0,04%.

Theo báo Nhà đầu tư

https://nhadautu.vn/moi-co-1-5-so-hop-tac-xa-nong-nghiep-lien-ket-voi-doanh-nghiep-phat-trien-va-tieu-thu-san-pham-d64212.html

---