Nền tảng số và định hướng mở - Đột phá trong phát triển Chính phủ điện tử, tiến tới Chính phủ số

Nền tảng số, với đặc tính dịch vụ đồng bộ, liên thông mọi cấp hành chính và khả năng sử dụng ở mọi nơi, đang trở thành giải pháp đột phá trong lộ trình xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số. Những nền tảng này do các doanh nghiệp công nghệ số hàng đầu trong nước phát triển, cho phép cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng như dịch vụ thuê thay vì đầu tư, vận hành riêng lẻ.

Đây là một trong những định hướng quan trọng trong Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021–2025, định hướng đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 15/6/2021

Lần đầu tiên xác định khái niệm Chính phủ số

Chiến lược đã lần đầu tiên đưa ra định nghĩa rõ ràng về Chính phủ số:

Một Chính phủ có toàn bộ hoạt động được số hóa, vận hành dựa trên dữ liệu và công nghệ số, hướng tới cung cấp dịch vụ chất lượng hơn, quyết định nhanh hơn, chính sách hiệu quả hơn và sử dụng tối ưu nguồn lực.

Khác với Chính phủ điện tử vốn được biết đến với mô hình “bốn không”: Không giấy tờ; Không tiếp xúc; Không gặp mặt; Không dùng tiền mặt;

Chính phủ số bổ sung thêm “bốn có”: Có hoạt động an toàn trên môi trường số; Có khả năng cung cấp dịch vụ nhanh chóng; Có khả năng tối ưu nguồn lực; Có vai trò dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia

Mục tiêu rõ ràng – Tầm nhìn lớn

Chiến lược đặt ra mục tiêu đưa Việt Nam: Vào nhóm 50 quốc gia dẫn đầu về Chính phủ số vào năm 2025; Vào top 30 quốc gia vào năm 2030 (theo đánh giá của Liên Hợp Quốc)

5 mục tiêu trọng tâm đến năm 2025 bao gồm:

Cung cấp dịch vụ chất lượng cho xã hội

Tái cấu trúc và chuẩn hóa thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ số cá nhân hóa, không giấy tờ, dễ tiếp cận và thuận tiện.

Thúc đẩy sự tham gia của xã hội

Người dân, doanh nghiệp được tham gia đóng góp ý kiến, phản ánh và phát triển dịch vụ công; doanh nghiệp có thể cùng Nhà nước cung cấp các giải pháp sáng tạo.

Tối ưu hóa vận hành cơ quan nhà nước

100% cơ quan nhà nước vận hành dựa trên dữ liệu, cung cấp dịch vụ trực tuyến 24/7; đội ngũ cán bộ được đào tạo về công nghệ số và phân tích dữ liệu.

Giải quyết hiệu quả các vấn đề kinh tế xã hội

Mỗi người dân có danh tính số, hồ sơ sức khỏe số, học tập số; mỗi hộ dân có địa chỉ số và khả năng tiếp cận Internet; nông dân có thể tra cứu và sử dụng dữ liệu nông nghiệp số.

Đột phá trong xếp hạng toàn cầu

Việt Nam lọt top 50 quốc gia dẫn đầu về chỉ số tổng thể, chỉ số tham gia điện tử và chỉ số dữ liệu mở.

Giải pháp then chốt: Nền tảng số và định hướng mở

Chiến lược xác định nền tảng số là công cụ đột phá giúp đẩy nhanh chuyển đổi số, tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả. Các nền tảng này sẽ được triển khai tập trung, làm tốt trước ở quy mô quốc gia để tạo tiền đề cho các cấp sử dụng hiệu quả.

Định hướng mở cũng là bước đi chiến lược, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp và tổ chức khác tham gia xây dựng, tương tác và đồng sáng tạo với cơ quan nhà nước. Điều này không chỉ tăng tính minh bạch mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Lần đầu tiên, Chiến lược yêu cầu các địa phương xây dựng phương án đảm bảo ngân sách thường niên cho Chính phủ số, với tỷ lệ đầu tư kỳ vọng vượt mức trung bình toàn cầu (1–2% ngân sách), như các quốc gia tiên tiến: Singapore, Hàn Quốc...

Từ phục vụ đến kiến tạo

Khác với trước đây, khi chính phủ điện tử chỉ tập trung phục vụ người dân và doanh nghiệp, thì nay, Chính phủ số còn trang bị các công cụ số hóa để cán bộ, công chức, viên chức nâng cao hiệu quả công việc – như trợ lý ảo và nền tảng cộng tác số.

Chiến lược phát triển Chính phủ số không chỉ là lộ trình công nghệ, mà còn là hành trình thay đổi tư duy quản trị quốc gia, lấy dữ liệu làm tài nguyên, nền tảng làm động lực và con người làm trung tâm.